Drejtori Dimovski në një intervistë për portalin PARI: Investim i ri në ZZHTI Shkup këtë muaj

Drejtori Dimovski në një intervistë për portalin PARI: Investim i ri në ZZHTI Shkup këtë muaj

Më 17 maj do të vendoset gurthemeli i fabrikës së re në ZZHTI Shkup, e cila do të prodhojë sisteme ngrohjeje për nevojat e kompanisë “Beko”. Investimi, në fazën e parë, do të arrijë në mbi 25 milionë euro dhe do të sigurojë 200 vende të reja pune. Përveç kësaj, kompanitë shumëkombëshe tashmë kanë marrë vendim të brendshëm për të investuar në Maqedoni, kështu që do të ketë informacione pozitive për investime të reja dhe fabrika të reja, tha në një intervistë për portalin Pari, drejtori i Drejtorisë për Zona Zhvillimore Teknologjike Industriale, Goce Dimovski.

I pyetur për vizitën e qeverisë në Emiratet e Bashkuara Arabe, për njohuritë e Ballkanit dhe potencialin e Maqedonisë për investime dhe biznes, si dhe interesin për bashkëpunim nga ana e autoriteteve dhe kompanive atje, drejtori u përgjigj:

Qëllimi i kësaj vizite të delegacionit qeveritar, i cili u kryesua nga Kryeministri Prof. Dr. Hristijan Mickoski, ishte të zhvillonte takime dypalëshe me përfaqësues të lartë të Emirateve të Bashkuara Arabe, me qëllim prezantimin e mundësive që ofrojmë si vend, të cilat do të forcojnë bashkëpunimin ekonomik midis dy vendeve. Duke pasur parasysh faktin që isha edhe unë pjesë e delegacionit qeveritar, mund të them se patëm takime shumë të frytshme dhe të suksesshme që do të forcojnë bashkëpunimin ekonomik midis dy vendeve. Në ato takime, delegacioni qeveritar prezantoi mundësitë e investimit në Maqedoni, dhe përfundimi nga të gjitha takimet është se përfaqësuesit e Emirateve të Bashkuara Arabe shprehën interes serioz për mundësitë e investimit që ofron Maqedonia.

Konkretisht, treguesi i parë serioz pozitiv është fakti se gjatë vizitës së delegacionit qeveritar në Emiratet e Bashkuara Arabe, u kërkua heqja e vizave dhe kjo kërkesë u pranua menjëherë nga Emiratet e Bashkuara Arabe, në mënyrë që së shpejti zbatimi konkret i vendimit për udhëtim pa viza të ndikojë në një ekonomi më të fortë, udhëtim të lirë dhe forcimin e partneritetit të ndërsjellë. Përfundimi është se kjo qeveri po lufton në çdo mënyrë të mundshme për të ndihmuar qytetarët tanë dhe për të sjellë ndryshime për një të ardhme më të mirë të përbashkët me çdo ditë që kalon.

Lidhur me tarifat e vendosura nga Donald Trump dhe si ato do të ndikojnë në Maqedoni, konkretisht për operacionet në Zonën Tregtare dhe Diverse (ZZHTI):

Ky veprim, ku për ne si vend është në fuqi taksa doganore e përgjithshme prej 10%, është padyshim pozitiv për të gjithë ekonominë maqedonase, përfshirë kompanitë në zonat TIR. Në të njëjtën kohë, sipas informacionit që kam, mund të konfirmoj se përfaqësuesit e qeverisë janë në kontakt të vazhdueshëm me përfaqësuesit e Departamentit të Shtetit, të gjitha me qëllim marrjen e normës më të favorshme të tarifave nga Shtetet e Bashkuara.

Në një deklaratë të kohëve të fundit, Ministri i Financave tregoi se për momentin ekziston një problem (i cili po zgjidhet), me vetëm një kompani që varet drejtpërdrejt nga eksportet drejt SHBA-së. A ka ndonjë njoftim për pushimin nga puna të punëtorëve, për zhvendosjen e prodhimit?

Dimovski: Siç e përmenda edhe më parë, përfaqësuesit e qeverisë janë në kontakt të vazhdueshëm me përfaqësuesit e Departamentit të Shtetit. Sipas informacionit që kemi në dispozicion si ZZHTI, deri më sot nuk ka njoftime të tilla. Domethënë, është e vërtetë që vetëm një kompani në zonat ZZHTI varet drejtpërdrejt nga eksportet drejt SHBA-së, por sipas komunikimit që kam me atë kompani, aktualisht nuk ka njoftime të tilla.

Lidhur me pyetjen se sa eksportojnë zonat në SHBA, Dimovski u përgjigj:

Sipas të dhënave që kemi në dispozicion si ZZHTI, eksportet direkt në SHBA krahasuar me eksportet e tjera janë shumë të vogla, sepse shumica e eksporteve nga kompanitë në zonat ZZHTI drejtohen në vendet e Bashkimit Evropian. Me fjalë të tjera, eksportet direkt në SHBA përbëjnë rreth 2% të totalit të eksporteve të kompanive në zonat ZZHTI për vitin 2024.

Çfarë mund të pritet nëse, pas pezullimit 90-ditor, vendimi i parë i presidentit amerikan hyn përsëri në fuqi dhe norma për Maqedoninë mbetet në 33 përqind? Cili është skenari më i keq i mundshëm?

Dimovski: Disa skenarë janë të mundshëm, por sipas informacionit që kam, besoj se nuk ka nevojë për panik, sepse përfaqësuesit tanë qeveritarë janë në komunikim të vazhdueshëm me përfaqësuesit e Departamentit të Shtetit, kështu që pres që në periudhën e ardhshme të ndahen informacione pozitive për Maqedoninë dhe ekonominë maqedonase në lidhje me tarifat me SHBA-në.

Pari: Në një paraqitje televizive, ju deklaruat se situata në Drejtorinë e Zonave ZZHTI ishte më e keqe nga sa prisnit dhe dinit. Çfarë trashëguat?

Dimovski: Të them të drejtën, e trashëgova ZZHTI-në në një gjendje shumë, shumë më të keqe nga sa prisja dhe nga sa kisha informacion.

Trashëgovanjë institucion që ka probleme serioze sistemike, lidha kontrata që janë, mbi të gjitha, të dëmshme dhe joproduktive, me një sasi të lartë investimesh të vazhdueshme, me shumë çështje të pazgjidhura pronësore-juridike dhe formale-juridike. Përfundimi i përgjithshëm është se kam trashëguar një situatë shumë të keqe që pasqyron sistemin që ka qenë duke u gërryer në Maqedoni për më shumë se 30 vjet.

Ajo në të cilën jam përqendruar seriozisht gjatë periudhës sime si drejtues i ZZHTI-së është që, së bashku me të gjithë punonjësit, t’i jap rëndësi serioze shndërrimit të ZZHTI-së në një institucion shembullor. Ajo që mund të theksoj është fakti që e mbyllëm vitin 2024 me rezultatin më të mirë mesatar të kënaqësisë së kompanisë në historinë e ZZHTI dhe gjithashtu, ZZHTI pati një rritje të fortë në integritet, duke u renditur i 15-ti nga një total prej 50 institucionesh, duke e bërë atë të njohur ndër institucionet më të mira në luftën kundër korrupsionit. Rezultati i arritur I ZZHTI përfaqëson një rritje të konsiderueshme me një nivel, nga një nivel “mesatar” në një nivel “të mirë”, krahasuar me vitin 2023, kur përqindja e përmbushjes ishte 39%, ndërsa në vitin 2024 kjo përqindje ishte 61%.

Cili është bilanci i vitit të kaluar në zona, konkretisht, sa fuqi punëtore është e angazhuar, cila është paga mesatare, cili është vëllimi i prodhimit dhe eksporteve?

Dimovski: Sipas analizave që kryejmë në baza mujore, numri aktual i punonjësve të drejtpërdrejtë në kompanitë në zonat ZZHTI është rreth 18,000, megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se ka edhe një numër të konsiderueshëm punonjësish indirektë. Këta janë, mbi të gjitha, njerëz të punësuar në kompani maqedonase të cilët kanë një lloj bashkëpunimi biznesi me kompanitë në zonat ZZHTI në aspektin e prokurimit të punimeve, shërbimeve ose mallrave.

Sa i përket eksporteve totale të kompanive që operojnë në zonat ZZHTI për vitin 2024, eksportet arrijnë në rreth 3.2 miliardë euro. Ose, krahasuar me eksportet totale në Maqedoni, ato përbëjnë rreth 39% të eksporteve totale në Maqedoni. Është shumë e rëndësishme të theksohet se shuma neto për vitin 2024 nga zonat ZZHTI është me bilanc pozitiv, kemi më shumë eksporte sesa importe, ndryshe nga eksportet totale neto në Maqedoni që janë me bilanc negativ, pra kemi më shumë importe sesa eksporte.

Paga mesatare neto e paguar nga kompanitë në zonat ZZHTI për shkurtin e vitit 2025 është rreth 48,500 denarë.

Pari: Disa kohë më parë thatë se kompania irlandezo-amerikane APTIV po tërhiqej për shkak të planit të tyre global të ristrukturimit. Pastaj doli informacioni se Johnson Matthey do të zvogëlonte edhe punonjësit e saj. Kjo ndodhi në shkurt, çfarë ka ndodhur që atëherë?

Dimovski: Jemi në komunikim të vazhdueshëm me kompaninë APTIV dhe sipas informacioneve të fundit prej tyre, ka pasur ndryshime të caktuara në planin e tyre të ristrukturimit. Ajo që mund të them tani është se APTIV po negocion seriozisht me një kompani serioze shumëkombëshe që dëshiron të blejë APTIV Macedonia në tërësinë e saj si një entitet juridik, të gjitha me qëllim që ajo kompani shumëkombëshe të jetë e pranishme në Maqedoni, domethënë, të ketë prodhimin e vet në zonat ZZHTI. Lidhur me Jonson Meti, mund të them se kompania është një nga kompanitë më të mira në Maqedoni në shumë aspekte, dhe sipas informacionit që kam, mund t’ju informoj se kompania planifikon të modernizojë prodhimin e saj në Maqedoni.

Kryeministri tha se viti 2025 do të jetë një vit i investimeve të huaja cilësore. Cilat janë njoftimet tuaja, a ka ndonjë bisedë dhe negociatë konkrete?

Dimovski: Duke pasur parasysh faktin se e mbyllëm vitin 2024 me më shumë se 1.2 miliardë euro fluks investimesh të huaja, duke e bërë këtë shifër rekord në historinë e Maqedonisë së pavarur, qëllimi dhe angazhimi ynë është që viti 2025 të vazhdojë me një vrull më të madh, të gjitha me qëllim tërheqjen e sa më shumë investimeve të huaja cilësore.

Sipas komunikimit të deritanishëm me investitorët potencialë, përfundimi është se kompanitë kanë plane shumë serioze investimi, kështu që këtë muaj, pra më 17 maj, do të kemi një ceremoni për hapjen e punimeve për një fabrikë të re në Zonën Tregtare ZZHTI Shkup. Ky është një investim që vetëm në fazën e parë do të arrijë në më shumë se 25 milionë euro me 200 vende të reja pune. Kjo është një kompani që do të prodhojë sisteme ngrohjeje për nevojat e kompanisë BEKO, prodhuesit më të famshëm të pajisjeve të bardha në botë. Në të njëjtën kohë, mund të konfirmoj se kompanitë serioze shumëkombëshe tashmë kanë marrë një vendim të brendshëm për të investuar në Maqedoni, në mënyrë që në periudhën e ardhshme publiku të jetë i informuar në mënyrë adekuate me informacione pozitive në lidhje me investimet e reja, pra fabrikat.

Rezultati mesatar i kënaqësisë së kompanive në ZZHTI për vitin 2024 është një nivel i lartë prej 4.48. Çfarë të rejash ofrojnë zonat në drejtim të tërheqjes së investitorëve të huaj? Nga ana tjetër, çfarë po bëhet për të mbajtur kompanitë që janë tashmë këtu?

Dimovski: Si drejtor i ZZHTI, mund të them se jam vërtet krenar për të gjithë punonjësit e ZZHTI për shkak të faktit se për herë të parë në historinë e ZZHTI kemi një rezultat mesatar vjetor të lartë për kënaqësinë e kompanisë. Ky është vetëm një motivim shtesë për mua dhe të gjithë punonjësit në ZZHTI që të vazhdojmë të punojmë edhe më mirë, në mënyrë që përdoruesit, pra kompanitë, të jenë më të kënaqura me ZZHTI-së.

Si ZZHTI, ne ofrojmë një paketë serioze masash për çdo kompani që planifikon të investojë, pra të hapë një fabrikë prodhimi në zonat ZZHTI. Përveç paketës së ndihmës shtetërore dhe përfitimeve të tjera, ne u ofrojmë kujdes të plotë përdoruesve tanë në çdo aspekt, të gjitha me një qëllim, që çdo kompani të na shohë si një partner serioz tek i cili mund të mbështetet gjithmonë.

Anketat e Këshillit të Investitorëve të Huaj, ose më saktë rezultatet e tyre, tregojnë se gjërat në vend janë të vështira për t’u ndryshuar. Problemet që ata i theksojnë përsëriten rregullisht në përgjigje: mungesa e stafit profesional, rritja e kostove operative, burokracia, veprimi i pamjaftueshëm nga institucionet, korrupsioni… Ku është evazioni? A mungon vullneti për t’u marrë me problemet urgjente, apo jo?

Dimovski: Të gjitha këto gjëra përfaqësojnë një lloj problemesh sistemike që, për fat të keq, askush nuk ka arritur t’i kapërcejë ose zgjidhë për më shumë se 30 vjet. Ajo për të cilën jam i sigurt është se kjo Qeveri, e kryesuar nga Prof. Dr. Hristijan Mickoski, ka mençurinë, njohuritë, energjinë dhe patriotizmin modern të nevojshëm për t’i dhënë fund më në fund këtij sistemi të shkatërruar që ekziston prej më shumë se 30 vitesh. Duhet të jemi të sinqertë, zgjidhja e problemeve sistemike në Maqedoni do të kërkojë kohë, por unë besoj në një gjë – kjo Qeveri ka vullnetin të merret me të gjitha problemet e nxehta sistemike të trashëguara nga e kaluara.